ضمیر خودآگاه و ناخودآگاه

ضمیر خودآگاه چیست؟
ضمیر خودآگاە اساسی ترین بخش مغز و ساختار فکری ما را تشکیل می دهد. عملکرد آن بسیار پیچیدە است و جالب اینکە برای هر شخصی نیز متفاوت است. برای همین هنوز تعریف واحدی برای بحش خودآگاە مغز وجود ندارد. ما در حالیکە هر روز و هر لحظە از این بخش استفادە می کنیم نمی توانیم آنرا بە صورت همگانی تجزیە و تحلیل کنیم. وقتی قصد دارید تعریفی از یک شیع ارائە دهید، اولین کاری کە نیاز است انجام دهید این است کە بە دقت بە آن جسم نگاە کنید. نگاە شما از یک زاویەی دید مشخص است و اگر فقط از همان زاویە آن جسم را تعریف کنید، یک تعریف تک بعدی است اما اگر شیئ را بچرخانید تا زاویەهای دیگر راهم ببینید در نهایت بهتر می توانید بە یک تعریف کامل و شفاف تری از آن شیئ برسید. این کار توسط بخش خودآگاە مغز انجام می شود.
بخش خودآگاە در مغز وجود دارد و توانایی این را دارد کە در آن واحد چندین و چند محاسبە را باهم انجام دهد و بە یک یا چند نتیجە برسد. ضمیر خودآگاە شما تمام دادەها و اطلاعاتی کە در محیط اطرافتان هست را جمع آوری می کند و سپس این دادەها، عملکرد و تفکرات شما را تشکیل می دهد. بە عبارتی دیگر شما از طریق یکسری ورودی، بە بخش خودآگاە مغزتان مقداری دادە می دهید و سپس خروجی آن می شود اعمال و افکارتان و احساسات شما. در واقع اگر یک فکر خاصی بە ذهنتان برسد نتیجە عملکرد همزمان چندین و چند دادەی مختلف است کە در بخش خودآگاە بە صورت یک نسخە درآمد و حالا یک فکر واحد را تشکیل دادە است.
فرض کنید قصد دارید یک روز بارانی را با بی خیالی کامل سر کنید و اصلا بە هیچ چیزی فکر نکنید و مغزتان را بە کار نیاندازید. اما غیر ممکن است. مغز شما در تنبل ترین روزها نیز بیشتر از 500کالری انرژی مصرف میکند. این مقدار معادل 20درصد از کل انرژی بدن در طی یک روز است. و شما چە بخواهید و چە نخواهید این میزان انرژی مصرف می شود بدون اینکە حس کنید مغزتان فعالیت می کند. این نوع فعالیتهای مغزی و بدنی، بخشی از عملکرد ضمیر خودآگاە است کە شما آنرا حس نمی کنید. اگر قرار بود آن را حس کنید واقعا عذاب آور بود. هر یک از حواس پنج گانە ما یک ورودی برای وارد شدن دادەهای مختلف بە مغز است. حس چشایی، بینایی، شنوایی، لامسە و بویایی پنج ورودی اطلاعات بە مغز هستند.اما این همەی قضیەنیست، بسیاری از دادەهایی کە بە ضمیر خودآگاە ما وارد می شوندبە صورت غیر مستقیم است. یعنی تجربیات شخصی خومان نیستند. بلکە تجربیات یا دانش دیگران است کە از طریق مطالعە یا دیدن و شنیدن در اختیار ما قرار می گیرند.
چگونگی جمع آوری دادەها در ضمیر خودآگاە و واکنش مغز:
فرض کنید کنار پنجرە نشستەاید و در حال تماشای بچەای حین بازی هستید، سپس متوجە می شوید یک نور سفید در اطراف بچە در حال حرکت است. این نور از پنجرەی مقابل توسط یک آینە کە در دست یک فرد دیگر است تاباندە می شود. اما شما منبع نور را نمی بینید و فقط خود نور را می بینید. حالا باتوجە بە اینکە شما واقعیت را نمی دانید بە نظرتان ضمیر ناخودآگاە شما چگونە این اتفاق را پردازش می کند و چەتوضیحی برای آن می آورد؟ اگر قبلا این تجربە را بە ضمیر ناخودآگاە مغزتان منتقل کردە باشید حالا هم حدس می زنید کە باید یک آینە باشد. در غیر این صورت ممکن است ضمیر ناخودآگاهتان بر اساس تجربەهای قبلی کە دارد، پاسخهای بسار مختلفی بە دست آورد و از نظر خودش همین منطقی باشد.
گفتیم چشمهای انسان دریچەی مهمی است برای ورود دادەها بە مغز. قرینە چشمهای شما حتی در صورتیکە سعی کنید نگاهتان را روی چیزی متمرکز کنید چهار بار در ثانیە حرکت لرزشی دارد تا بتواند تصاویری کە بە صورت عکس دریافت می کند را بە صورت فیلم تبدیل کند و بە هم ربط دهد. این یعنی همان چیزی کە ما می بینیم و نام واقعیت را بر آن می گذاریم.
مکانیسمی کە باعث می شود این تصاویر بە صورت سە بعدی و شفاف دیدە شود در مغز است. شبیە بە این است کە مغز ما مرتبا در حال چیدن قطعات یک پازل کنار همدیگر و کامل کردن پازل بە صورت یک تصویر نهایی است. در طی این پروسە، مغز از طریق چشم دادەهای بسیار زیادی را دریافت می کند، اما آنچە کە شما هر بار می توانید ببینید فقط همان چیزی است کە رویش متمرکز شدە اید.
برای مثال آیا در زمان کودکی از تاریکی می ترسیدید؟ ترس از مکانهای تاریک در زمان بچگی، یکی از ترسهای شایع کودکان است. این ترس بە دلیل این است کە در این سن کودک هنوز میزان دادەهایی کە بە ضمیر خودآگاە وارد شدە بسیار کم است و مغز فقط بر اساس آنچە کە در همان زمان میبیند واکنش نشان می دهد کە خوب قطعا واکنش طبیعی مغز در برابر تاریکی، ترس است. همانطور کە گفتە شد ضمیر خودآگاە شما باتوجە بە اطلاعاتی کە بە آن دادە می شود، فکر کردە و تصمیم می گیرد. سپس واکنش نشان دادە و باعث بروز احساسات مختلفی در یک شخص می شود.
دادەهایی یە بە ضمیر خودآگاە وارد می شود از طریق تجربە شخصی خودتان یا آموختن از سایرین بە دست می آید. هر چە دانش شما بیشتر شود، ضمیر خودآگاە نیز می تواند قطعات بیشتری از یک پازل را کنار هم بچیند، بنابراین بخش خودآگاەمغز طبق دستورالعملهایی کە وارد آن می شود فعالیت می کند و پس از مدتی نیز تمامی این دادەها را بە بخش ناخوداگاە منتقل می کند.
ضمیر ناخودآگاە چیست؟
ذهن ناهوشیار و یا همان ضمیر ناخودآگاە مخزن احساسات، اندیشەها، آرزوها و خاطراتی است کە ما از آنها آگاهی کامل نداریم. تقریبا تمام آنچە کە در ضمیر ناخودآگاە وجود دارد مانند احساس درد، اضطراب، یادگیری و… غیر قابل قبول یا ناخوشایند هستند. ضمیر ناخودآگاە از فرایندهای ذهنی تشکیل شدە است کە بە صورت خودکار رخ می دهند و آگاهی ما تاثیری در انجام این فرایندها ندارد. این فرایندهای ذهنی زیر سطح آگاهی ما قرار دارند و بر رفتارهای آگاهانە ما تاثیرگذار هستند و شامل تفکرات درون ذهنی، خاطرات، آرزوها و انگیزەها می باشند. اگر ساختار ناخودآگاە را بە یک کوە یخی تشبیە کنیم ضمیر ناخودآگاە در پایین کوە قرار خواهد گرفت و ضمیر خودآگاە در قسمت بالایی کوە قرار می گیرد. بە این ترتیب اطلاعات آگاهانە ما در ضمیر خودآگاە در نوک کوە یخی قرار گرفتە است و اطلاعات مهم و اصلی ما در ضمیر ناخودآگاە و قسمت پایین کوە یخی قرار دارد. اطلاعات موجود در ضمیر ناخودآگاە ممکن است در دسترس نباشند اما همچنان بر رفتار فعلی ما بسیار تاثیرگذار هستند. ضمیر ناخودآگاە ما شامل خلاقیت های درونی بی حد و مرز، اطلاعات ذخیرە شدە قدرتمند و دیگر پتانسیل های استفاده نشدە است. ضمیر ناخودآگاە می تواند از قدرت ذهن برای انجام بسیاری از کارها استفاده کند.
وظیفە ضمیر ناخودآگاە چیست؟
تنها وظیفە ضمیر ناخودآگاە حفظ بقا و زندە ماندن است، ضمیر ناخودآگاە تمام تلاش خود را می کند تا ما را از خطرات احتمالی نجات دهد و ما را در شرایط فعلی (یعنی شرایطی کە همین حالا داریم) نگە دارد و این موضوع باعث می شود کە ضمیر ناخودآگاە مانع تغییرات مثبت و منفی در زندگی ما شود. چرا ضمیر ناخودآگاە تلاش می کند تا ما را در شرایط فعلی نگە دارد؟ بە این دلیل کە ضمیر ناخودآگاە در شرایط فعلی توانستە ما را زندە نگە دارد و توانستە وظیفە اصلی خود را انجام دهد، پس اگر بدون تغییر دادن ذهنیتمان تصمیم بە انجام دادن کاری جدید بگیریم احتمال موفقیت ما در آن کار صفر است زیرا ضمیر ناخودآگاە مانع تغییرات جدید در زندگی ما می شود.
قدرت ضمیر ناخودآگاە
برای اینکە از قدرت ضمیر ناخودآگاە مطلع شوید، شخصی را در نظر بگیرید کە عزیزی را بە صورت غیر منتظرەای از دست دادە است. این شخص در حالت آگاه و در سطح خودآگاە می داند کە این اتفاق افتادەاست ولی از انجایی کە این موضوع می تواند ضربە بزرگی بە آن شخص بزند ضمیر ناخودآگاە وارد عمل می شود و با تکرار کلماتی مانند باورم نمی شود، اصلا نمی توانم باور کنم و … شخص را در یک حالت شوک قرار می دهد. ضمیر ناخودآگاە با قدرتی کە دارد مسائلی کە برای ما غیر قابل باور هستند و ممکن است کە بە ما ضربە وارد کند را فیلتر می کند.
بە طور مثال شاید برای شما یا آشنایان شما اتفاق افتادە کە در یک سینمای سە بعدی نشستەاید و در حال تماشای فیلمی سە بعدی هستید با آگاهی کامل می دانید کە این فقط یک تصویر بی خطر است و واقعیت ندارد ولی همین کە چیزی در فیلم بە سمت شما پرتاپ می شود یا موجود بە شما حملە می کند. ناخودآگاە میترسید و یا سرتان را بە عقب می کشید. حس ترس و ناراحتی در هنگام انجام یک کار جدید یا متفاوت، نشانە فعال شدن ضمیر ناخودآگاە می باشد. ضمیر ناخودآگاە شما واکنش هایی را طبق الگوهای رفتاری تثبیت شدە در آن، بروز می دهد.